Het komt steeds meer onder de aandacht: positief denken. Denken in oplossingen, je op het positieve richten en je eigen leven in de hand hebben. Maar is het wel zo gemakkelijk?

De positiviteit vliegt je om de oren op social media. Het is zo'n beetje not done om daar negatieve berichten te plaatsen, want wie zit daar nu op te wachten? Het is de ene #happylife, #icandoit en #dankbaar na de andere. Want als je maar positief denkt, gezond eet en voldoende beweegt, dan komt alles goed. Kortom, het idee dat je je eigen geluk in de hand hebt. Maar neigt dit niet naar geforceerd optimisme met juist een tegenovergesteld effect? Want het idee dat je je eigen leven volledig in de hand hebt en dat je dus zelf verantwoordelijk bent voor jouw geluk, maakt dat veel mensen zich juist slechter voelen.

Positief denken
Het positieve denken vind zijn oorsprong bij de Amerikaanse predikant Norman Vincent Peale, die in 1952 zijn boek uitgaf: The power of positive thinking. Hierin legt hij uit wat de kracht is van positief denken en dat ons geluk wordt bepaald door onze denkgewoonten. Door middel van constante zelfbevestiging zouden alle mensen een permanente staat van geluk kunnen bereiken. 

Natuurlijk is dit op geen enkele manier wetenschappelijk onderbouwd en naar mijn idee zijn zulke uitspraken erg schadelijk. Want staan zulke uitspraken dan niet gelijk aan: het is je eigen schuld als je leven een negatieve wending neemt?

Vanzelfsprekend zijn de uitspraken van deze zelfhulpgoeroe erg heftig. Maar ook andere, mildere uitspraken rondom het "positief denken" kan averechts werken. Zeker bij iemand dit toch al in de put zit. De Britse journalist Ruth Whippman, zet zich af tegen de filosofie van het positieve denken, die ons een ongezonde obsessie met ons geluk zou bezorgen. Want hoe gezond is het om jezelf voortdurend af te vragen: 'Ben ik gelukkig? En nu? En nu? Ben ik gelukkiger dan hem of haar?' En als je dan tot de slotsom komt dat je helemaal niet zo gelukkig bent, neemt de persoon zich dat vervolgens zelf kwalijk. Want je bent toch zelf verantwoordelijk voor je geluksgevoel!? Vanuit de filosofie van het positieve denken is er geen begrip voor simpelweg: domme pech.

De omstandigheden
Daarbij komen we meteen tot de omstandigheden en de onverwachte wendingen die het leven soms kan hebben. Het is immers verdomd lastig, of zelf onmogelijk om een kanker diagnose of het verliezen van een kind een positieve draai te geven. Als de buitenwereld vervolgens verwacht dat je daar niet al te veel negatieve gevoelens van ervaart, dan zul je je alleen maar slechter voelen. Zeker na verloop van tijd verwachten mensen toch wel weer wat optimisme. Bij wie kun je dan nog terecht, als er zoveel waarde wordt gehecht aan geluk en je eigen verantwoordelijkheid hierin? 

Gedachten die je probeert te onderdrukken, komen weer als een boemerang terug. Denk maar aan het simpele voorbeeld van: denk nu niet aan witte beren. 

Volgens Gerben Westerhof, hoogleraar psychologie aan de Universiteit Twente, hebben negatieve emoties bovendien ook een functie. 

Volgens hem moeten we waken voor het ontstaan van een nieuwe maatschappelijke norm van constant geluk. Lijden hoort bij het leven en het is belangrijk ook dit te accepteren, anders kom je van een koude kermis thuis. Soms hoort het er nu eenmaal bij om je ongelukkig te voelen. That's life. 

Doe dus geen geforceerde pogingen om maar gelukkig te zijn en alleen maar positief te denken. Accepteer ook je negatieve emoties en onderneem dan waar nodig actie. Zelfacceptatie speelt hierbij een cruciale rol.  

Natuurlijk heb je altijd doemdenkers en pessimisten, die zelfs positieve zaken een negatieve draai kunnen geven. En cognitieve therapie en negatieve gedachtes omzetten naar positieve kan in verschillende gevallen zeker effect hebben. Maar dat is weer een ander verhaal.
Het overwegend positief denken wat je nu zoveel hoort en het idee dat je je eigen leven 100% zelf in de hand hebt, gaat natuurlijk te ver en heeft vaak een averechts effect.
Gelukkig zijn er wel wat tips en strategieën die wel kunnen werken om je je gelukkiger te voelen.

• Hoogleraar Ruut Veenhoven: 'Investeer in intieme relaties. Niet alleen de relatie met je partner maar ook in die met familie en vrienden'.
• Houd een geluksdagboek bij waarin je elke dag op een rij zet wat je hebt gedaan en hoe gelukkig je je daarbij voelde. Via www.gelukswijzer.nl kun je je geluksgevoel vervolgens vergelijken met andere deelnemers en belangrijker nog: actie ondernemen
• Stel jezelf belangrijke maar realistische doelen en maak hier een gedetailleerd plan van. Houd ook rekening met obstakels en beschrijf hoe je die gaat overwinnen.
• Probeer obsessieve gedachten over negatieve gebeurtenissen niet weg te stoppen. Probeer je wel af te vragen in hoeverre ze wel gerechtvaardigd zijn. 
• Er vind zich een negatieve gebeurtenis plaats of je kampt met onzekerheden. Vraag je af welk advies je aan een goede vriend zou geven als hij/zij in jouw situatie zou zitten. Volg dat advies vervolgens zelf op.

Bron: Quest